Surxay xan qalası


Abidənin adı:

"Surxay xan qalası"

Abidənin ünvanı:

AZ4816, Oğuz rayonu, Filfili kəndi

Abidənin əhəmiyyət dərəcəsi:

Ölkə əhəmiyyətli memarlıq abidəsi

İnventar:

315 (Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 132 nömrəli, 02.08.2001-ci il tarixli Qərarı ilə dövlət qeydiyyatına götürülmüşdür)

Kartoqrafik təqdimat:

X-koordinat: 41.126689

Y-koordinat: 47.617669

Abidənin tikinti tarixi:

Əsr: XVIII əsr

Tikinti ili: Məlum deyil

Abidənin istifadəsi:

Nümayiş obyekti kimi istifadə olunur


Abidəyə dair tarixi məlumatlar: Azərbaycanın qəhrəmanlıq tarixi və memarlıq mədəniyyətinin gözəl nümunələrindən biri də Oğuz rayonunun Filfilli kəndindəki Surxay xan qalasıdır.

Qalanın ətrafındakı yaşayış evlərinin xarabalıqları bu gün də qalmaqdadır. Qala ərazisində 1965-ci ildə aparılmış arxeoloji qazıntılar zamanı məişətdə istifadə olunan çoxlu maddi mədəniyyət nümunələri, o cümlədən qazıqumuqlu Surxay xanın adı yazılmış mis cam tapılıb.

Qala XVIII əsrdə Surxay xanın göstərişi ilə tikilib. Tikili Nadir şahın Şimali Azərbaycana və Dağıstana yürüşləri zamanı dağıdılıb. Surxay xan qalası müdafiə xarakterli olmaqla xanın ailəliklə yaşaması üçün nəzərdə tutulub. Abşeronun sırf müdafiə qalalarından fərqli olaraq, Şəki-Zaqatala zonasına xas olan qala-evlər tipli bu tikili məhz müdafiə xarakterindən irəli gələrək qayalıqda, meşəlik ərazidə inşa olunub.

Ölkə əhəmiyyətli memarlıq abidəsi olan qala Yuxarı Filfilli kəndindən piyada təxminən 40 dəqiqəlik məsafədə, rayon mərkəzindən 55 km şimal-şərqdə, Xaçmaz keçidində, Qalaçayın sağ sahilindədir. Qala talanın ortasında, yaşıllıqların arasında itmiş vəziyyətdədir.

Tikilinin ətrafında mövcud olan yaşayış evlərinin qalıqları Surxay xan qalasının Son Orta əsrlərə aid qala-şəhər olduğunu deməyə əsas versə də, abidə tədqiq edilməyib.